Rajmund Kaczyński, znany również jako Irka, to postać o bogatej historii, która na stałe wpisała się w dzieje Polski. Urodził się 1 września 1921 roku w Grajewie i zmarł 17 kwietnia 2005 roku w Warszawie. Jako inżynier i nauczyciel akademicki był związany z Politechniką Warszawską, gdzie z pasją przekazywał swoją wiedzę kolejnym pokoleniom studentów.
Rajmund Kaczyński miał również zaszczyt pełnić służbę wojskową jako porucznik Wojska Polskiego. Jego odwaga i determinacja podczas powstania warszawskiego do dziś są źródłem inspiracji dla wielu. W uznaniu bohaterskich czynów został odznaczony Orderem Virtuti Militari, co stanowi najwyższe wyróżnienie dla żołnierzy.
Ważną częścią życia Rajmunda Kaczyńskiego była rodzina. Był ojcem dwóch znanych polskich polityków – Lecha oraz Jarosława Kaczyńskich, którzy odegrali kluczowe role w historii Polski po 1989 roku. Dodatkowo, w życiu osobistym, żoną Rajmunda była Jadwiga z Jasiewiczów Kaczyńska, a ich córka Maria Kaczyńska również zapisała się w kartach polskiej historii.
Rodzina
Rajmund Kaczyński miał rodziców o głębokich korzeniach, na które wpływ miały zarówno tradycje rodzinne, jak i historyczne wydarzenia. Był synem Aleksandra Kaczyńskiego (1891–1956), urzędnika kolejowego, oraz Franciszki ze Świątkowskich (1893–1958). Jego rodzinne pochodzenie sięga mazowieckiej rodziny szlacheckiej, wywodzącej się z Kaczyna Starego i Kaczyna-Herbasów, co znajduje potwierdzenie w badaniach polskiego genealoga, dr Marka Minakowskiego. Matka Rajmunda przybyła z rodziny ziemiańskiej z okolic Odessy.
Po zawarciu małżeństwa, rodzice Kaczyńskiego osiedli w Grajewie, gdzie urodziły się ich dzieci. Niestety, dwoje z nich zmarło w młodym wieku: czteroletni Piotr stracił życie w 1924 roku, a Jadwiga, studentka Uniwersytetu Warszawskiego, zmarła w 1938 roku.
Dziadek Rajmunda, również noszący imię Piotr, służył jako ochotnik w rosyjskiej armii carskiej. W podobny sposób do armii Imperium Rosyjskiego wstępowało wielu polskich szlachciców, którzy pragnęli robić wojskowe kariery w zaborczych formacjach. Jako oficer zasłużył się w wojnie turecko-rosyjskiej i posiadał majątek w okolicach Łomży.
4. Piotr Kaczyński h. Pomian (ur. 1857) | _ | _ | _ | |||
_ | _ | 2. Aleksander Kaczyński h. Pomian (ur. 1890 lub 1892, zm. 1956) | ||||
5. Zofia z Gutowskich | _ | _ | _ | _ | ||
_ | _ | _ | 1. Rajmund Kaczyński | |||
6. Paweł Świątkowski | _ | _ | ||||
_ | _ | 3. Franciszka ze Świątkowskich (ur. 1893, zm. 1960) | _ | _ | ||
7. Maria z Bakowieckich | _ | _ | _ | |||
_ |
Życiorys
Rajmund Kaczyński urodził się w 1927 roku i spędził swoje dzieciństwo w Baranowiczach, gdzie jego ojciec pełnił funkcję naczelnika ekspedycji węzła kolejowego. Jego matka natomiast zajmowała się obrotem nieruchomościami. W tamtych czasach uczęszczał do liceum, które również odwiedzał Lucjan Jasiewicz, przyszły teść Kaczyńskiego. Zanim wybuchła II wojna światowa, rodzina Kaczyńskich przeniosła się do Brześcia nad Bugiem, co okazało się krokiem w niepewnym czasie.
Po rozpoczęciu konfliktu zbrojnego, obawiając się zsyłki na Sybir, Kaczyńscy osiedli się w Warszawie. Tam, od 1940 roku, Rajmund kontynuował naukę w Zawodowej Szkole Technicznej (Technische Fachschule), którą ukończył w 1943 roku. Po zdobyciu wykształcenia rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn im. Wawelberga, kontynuując naukę w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej aż do 1944 roku. W 1941 roku Kaczyński przystąpił do Związku Walki Zbrojnej, a w 1942 roku złożył przysięgę w Armii Krajowej, przyjmując pseudonim „Irka”. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w 1943 roku otrzymał stopień plutonowego podchorążego.
Na początku powstania warszawskiego, 1 sierpnia 1944 roku, jako dowódca 7 drużyny 2 plutonu kompanii K 1 pułku „Baszta”, brał udział w ataku na tor wyścigów konnych na Służewcu. Niestety, podczas walk Kaczyński został ranny w rękę i stracił kciuk. Po dwóch tygodniach rekonwalescencji w szpitalu, gdzie opiekę nad nim sprawowała sanitariuszka Halina Wołłowicz „Rena”, wrócił do walki na Mokotowie, gdzie pozostawał aż do końca września. 2 października 1944 roku został awansowany na stopień podporucznika rezerwy piechoty. Po kapitulacji Mokotowa 27 września 1944 trafił do obozu Dulag 121 w Pruszkowie, a następnie został przeniesiony do przejściowego obozu w Skierniewicach, z którego udało mu się uciec. Do stycznia 1945 roku Kaczyński ukrywał się w okolicach stolicy.
Po wojnie, w 1945 roku, Rajmund rozpoczął studia na Oddziale Technologicznym Politechniki Łódzkiej, które zakończył z tytułem magistra inżyniera w 1947. W czasie studiów pracował w Zakładach Samochodowych w Głownie, a po przeprowadzce do Warszawy w 1947 roku rozpoczął pracę w Polskich Zakładach Optycznych. Od grudnia tego samego roku pełnił funkcję kierownika robót w Społecznym Towarzystwie Budowlanym. Kaczyński był związany z Politechniką Warszawską, gdzie pracował z przerwami aż do emerytury w 1987 roku. Jako wykładowca prowadził także zajęcia z termodynamiki na tzw. Sorbonie, które adresowane były do wyższych członków PZPR. Jego prace obejmowały również wynalazczość w zakresie ciepłownictwa.
W 1948 roku Rajmund Kaczyński ożenił się z Jadwigą Jasiewicz, którą poznał na jednym z balów karnawałowych. W 1949 roku powitali na świecie swoje dzieci, bliźniaków – Jarosława i Lecha. Chłopcy mieli dwie chrzestne, siostry bliźniaczki, Ludwikę i Zofię Woźnickie. Rodzina początkowo zamieszkiwała w wynajmowanym przy ulicy Pawła Suzina 3, a od 1950 roku przy ulicy Lisa-Kuli 8/2 na Żoliborzu, gdzie pozostała aż do wykupu mieszkania w 1981 roku.
W życiu zawodowym Kaczyńskiego miały miejsce istotne zmiany. W latach 1956-1957 pracował w Biurze Projektów Zaplecza Technicznego, a od 1958 roku miał pełnoetatowe zatrudnienie na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Warszawskiej. Krótkie próby pracy za granicą obejmowały Belgii, Holandii, Niemiec oraz kilka dni w Libii w 1966 roku. Kaczyński był również autorem projektu instalacji sanitarnej dla Ambasady USA w Warszawie i do końca kariery pracował w różnych pracowniach projektowych.
Na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej w latach osiemdziesiątych prowadził przedmioty z Teorii Maszyn Cieplnych. Kaczyński był zaangażowany w związki zawodowe, należąc do Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz NSZZ „Solidarność”. Jego przeszłość związana z Armią Krajową oraz późniejsze działania jego dzieci spowodowały, że był poddawany inwigilacji zarówno przez Urząd Bezpieczeństwa, jak i Służbę Bezpieczeństwa. Mimo tego nie przystąpił do PZPR, a od 1976 roku był członkiem ZBoWiD, nie uzyskując awansów ani odznaczeń w okresie PRL, co podkreśla jego złożoną sytuację w tamtym czasie. W 2001 roku, na podstawie postanowienia ministra obrony narodowej Bronisława Komorowskiego, awansowano go do stopnia porucznika.
Rajmund Kaczyński zmarł 17 kwietnia 2005 roku. Po mszy świętej, którą koncelebrował biskup polowy gen. dyw. Tadeusz Płoski, został pochowany na Starych Powązkach, w grobowcu obok swoich rodziców (kwatera 154b-6-10).
Odznaczenia
Rajmund Kaczyński został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które stanowią dowód jego heroicznej postawy oraz zaangażowania w walkę o wolność. Poniżej przedstawiamy najważniejsze odznaczenia, które mu przyznano:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – przyznany za udział w powstaniu warszawskim, zgodnie z rozkazem nr 512 wydanym przez dowódcę AK, Tadeusza Bora-Komorowskiego, w dniu 2 października 1944 roku (numer krzyża: 12798),
- Krzyż Walecznych – odznaczenie za heroiczny szturm na tor wyścigów konnych Służewiec,
- Warszawski Krzyż Powstańczy,
- Złoty Krzyż Zasługi.
Przypisy
- Anna Herbich Dziewczyny z Powstania, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 72.
- Tomasz Gołąb: Tu urodził się prezydent. Gość Warszawski, 15.05.2015 r. [dostęp 17.05.2015 r.]
- Cezary Łazarewicz / Newsweek Polska „Ojciec braci”.
- Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER KACZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 07.11.2019 r.]
- Nadolski 2008, s. 171.
- Cenckiewicz i in. 2013, s. 29.
- Cenckiewicz i in. 2013, s. 31–32.
- Cenckiewicz i in. 2013, s. 34.
- Cenckiewicz i in. 2013, s. 35.
- Cenckiewicz i in. 2013, s. 36.
- Tygodnik „Polityka”: Bracia Kaczyńscy. Co zostało z księżyca.
- Uruski 1909, s. 135.
- Muzeum Powstania Warszawskiego.
- Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: wydawnictwo MON, 1971, s. 220.
- Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert, Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 1997.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Zygmunt Karliński | Adam Andruszkiewicz | Michał Butkiewicz (polityk) | Bogusław Stachura | Elijjahu-Mosze Ganchowski | Ryszard Sawko | Ewa Kulikowska (wicewojewoda) | Grzegorz Kolosa | Artur Kosicki | Stanisław PiekarowiczOceń: Rajmund Kaczyński